اقتصاد نهادگرایی مدرسه ایرانی اقتصاد نهادی
حسین راغفر؛ عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا
هم تجربه ما در ایران و هم تجربه دیگر کشورها نشان می‌دهد، همیشه رابطه و همبستگی بسیاری بین وضعیت اقتصادی با رشد جرم و جرایم افزایش پیدا می‌کند و رشد فقر و نابرابری آمار چنین جرایمی را افزایش می‌دهد. این مساله در همه دنیا به اثبات رسیده و در ایران نیز چنین است و اتفاق افتاده و می‌افتد. رشد جرایم خرد و به طور مشخص افزایش آمار دزدی‌های کوچک ارتباط تنگاتنگی با وضعیت اقتصادی مردم دارد. مساله جهانی است، در همه جا هم به یک شکل بروز پیدا می‌کند اما می‌تواند نوع جرایم در کشورهای مختلف متفاوت باشد. اما دزدی یکی از جرایمی است که تقریبا همه جا رشد آن با رشد فقر و نابرابری در جامعه ارتباط مستقیمی نشان داده است.به نظر من این وضعیت کماکان ادامه خواهد داشت و هیچ راه‌حل مشخصی برای آن دیده نمی‌شود، چرا که این مساله ناشی از یک ایراد و مشکل ساختاری است. همچنین پیش‌بینی می‌شود که این وضعیت تا آوریل ٢٠١٣ یعنی شش ماه دیگر به دلیل آنکه قیمت مواد غذایی در دنیا افزایش شدیدی را خواهد داشت بیشتر نیز شود. البته نکته اصلی فقط فقر نیست، ممکن است در جوامعی همه فقیر باشند اما چون نابرابری در بین مردم وجود ندارد، محرک اصلی برای سرقت به وجود نیاید، چرا که اگر فقر عمومی شود و نابرابری وجود نداشته باشد رغبت به دزدی و زورگیری تا حدود زیادی از بین می‌رود. به همین دلیل به اعتقاد من محرک اصلی برای این جرایم نابرابری‌هاست که ممکن است از جرایم خرد، حتی جرایم جدی‌تر مانند قتل نیز منجر شود. نابرابری‌های گسترده تقاضاهایی را در افراد بر می‌انگیزد که ممکن است آنها در شرایط عادی نیاز افراد نباشد. ولی در این شرایط تامین آنها به یک خواست بدل شود که عدم توانایی در این‌باره ممکن است منجر به جرایمی شبیه دزدی شود.
روزنامه شرق ۹۱/۱۰/۱۸
